StichtingZijnsCentrumChrisKersten

Als je haast hebt, moet je gaan zitten

Waarover je niet spreken kunt, daarover mag je niet zwijgen.

Wie zoekt, zal niet vinden. Wie niet zoekt, vindt zeker niks.

Wat je MOET doen, moet je nooit doen.

Alleen dankzij overeenkomsten kunnen er verschillen bestaan.

Loslaten kan een klus zijn, al hoef je er niks voor te doen.

Soms moet je iets verloren hebben, om te beseffen dat je iets gevonden had.

Je hoeft Ècht niet aantrekkelijk te zijn om Ècht aantrekkelijk te zijn.

Wie liefde zoekt, zal uiteindelijk eenzaamheid vinden.

Vaak vergeten we, wat we willen onthouden en onthouden we, wat we willen vergeten.

Zoek vaker de afzondering, als je minder alleen wilt voelen.

Alleen de ware gevorderde lukt het om steeds weer beginner te zijn.

Niks doen, is hard werken.

Optimisme is vaak de hobby van pessimisten.

Wat is het bijzonder wanneer je om bijzonder te zijn niet meer bijzonder hoeft te zijn.

Kunt u mij ook zeggen wat de meest efficiÎnte en meest effectieve manier is om mijn tijd te verdoen?

Daders zijn geneigd hun handelen door slachtofferschap te legitimeren.

Wie een rechte rug wil, moet veel buigen.

Het enige wat anders moet, is dat er iets anders moet.

Alleen waar niemand is, kan iemand zijn. Waar echt iemand is, is niemand.

Hoe meer ik leef, hoe meer ik zal sterven. Hoe meer ik sterf, hoe meer ik zal leven.

EÈn millimeter afstand, kan een kilometer verschil maken.

Wat je absoluut niet vrijelijk kunt kiezen, is hetgeen je verkiest.

Autoritaire mensen hebben weinig vertrouwen in hun eigen autoriteit.

Wees zuinig op wat je graag kwijt wil. Wees gul met wat je graag voor jezelf houdt.

Wat je vooral niet met strijd moet bestrijden is strijd.

Echte wandelaars houden van stilstaan.

Echte trots is gegrond in nederigheid.

Wie echte nabijheid wil ervaren, moet leren afstand te houden.

Wie bang is voor hoogte, durft niet in de diepte te kijken.

Wie zichzelf verlaat, zit vervolgens met zichzelf opgescheept.

Vooral de verwantschap kan het verschil maken.

Wie autonoom is, heeft geen probleem met afhankelijkheid.

Wie zelfgenoegzaam is, heeft meestal niet genoeg aan zichzelf.

Eenheid kan niet zonder veelheid.

Wie altijd druk is met rijkdom vergaren, leeft voortdurend in armoede.

Een echte man hoeft zich niet te vermannen.

Wie bewonderd wil worden, zal zich vaak schamen.

Geluid maakt de stilte hoorbaar.

Hoe meer je de baas wilt zijn, hoe minder invloed je zult hebben.

Hoe beter je tegen je verlies kunt, hoe meer kans je maakt om te winnen.

Zolang je bevrijd wilt zijn, ben je onvrij.

Wat ons uiteindelijk redt, is het inzicht dat we door niets en niemand te redden zijn.

Wie zich schaamt, wil graag gezien worden.

Het beste wat je kunt doen, is stoppen met je best doen.

Het vraagt kracht om zwak te zijn.

Wie zich dun voelt, moet wel dik doen. Zoals wie zich klein voelt, groot moet doen.

Autonomie is het vermogen om hulp te vragen.

Alleen in de leegte is de ware volheid te vinden.

Bewondering zoeken, is jezelf minachten.

Wie het gemakkelijk wil hebben, zal het vaak moeilijk krijgen.

Het wordt pas echt anders wanneer het niet meer anders hoeft.

Sterven doe je eigenlijk, voor je dood gaat.

Wie de zin van de vreugde kent, kent ook de zin van het lijden.

De kunst van het bestrijden is, om niet te strijden met wat je bestrijdt.

Je tekort is je overvloed.

Wie exclusief wil blijven, moet zich nooit laten zien.

Wat je zoekt, dat heb je te bieden.

Heel vaak maken dieren mensen menselijk.

Voor wie echt op God vertrouwt, is God volstrekt overbodig.

De echte oplossing is daar als er geen echte oplossing meer is.

Als je droomt, denk je dat je wakker bent. Wie weet, dromen we eigenlijk als we denken wakker te zijn.

Alleen wie de haat kent, kan de liefde kennen.

Sommige mensen schitteren door hun opvallende eenvoud.

In ÈÈn ding komt alles en iedereen overeen en dat is dat alles en iedereen van elkaar verschilt.

Wie niet meer hoeft te overtuigen, kan veel invloed hebben.

Er is niets krachtiger dan waarachtige zachtheid.

Hoe meer de verschillen mogen bestaan, hoe sterker de overeenkomsten zichtbaar worden.

Wie snel wil groeien, moet de tijd nemen om bij zichzelf stil te staan.

Wie iets weggooit, kan er zeker van zijn dat hij het terugkrijgt.

We zijn zo druk met onszelf, dat we onszelf vergeten.

Cynici proberen te vergeten dat ze idealisten zijn.

Zelfs de meest heldere ogen, zien meestal niet de eigen blinde vlek.

Zo gauw je nergens meer naar toe hoeft, ben je vrij, al kun je geen kant meer op.

Wie verbinding zoekt, heeft zich afgescheiden.

Ergens vanaf willen, is de beste manier om er aan vast te blijven zitten.

Er is niets dat meer afstand vraagt dan echte nabijheid.

Wie gezien wil worden, heeft zich verstopt.

Wie veel praat, zal niet gehoord worden.

Hoe meer je sterft, hoe meer je zult leven.

Buigen is de beste manier om respect te verwerven.

Wie sterft voor hij sterft, overwint de sterfelijkheid.

Zolang we nog iets te winnen hebben, hebben we nog wat te verliezen.

Regels zijn er om vrijheid mogelijk te maken.

Voor je het weet wordt je vrijplaats je gevangenis.

Het probleem van een probleem is dat het probleem een probleem is.

Wie onder ogen ziet dat het leven een zinkend schip is waar niemand levend vanaf komt, kan vrolijk dobberen.

Om voor altijd jouw koning te zijn, ben ik bereid mijn leven lang jouw dienaar te zijn.

Wie geen belang heeft, krijgt altijd wat hij begeert.

Sterven brengt leven. De dood ontkennen, is dodelijk.

Wie vrij is van hoop, heeft een veelbelovende toekomst.

Alleen onzekerheid kan zekerheid brengen, zoals onwetendheid wetenschap.

Zolang er te winnen is, is er te verliezen.

Lijden is lijden dat we niet kunnen lijden.

Het bijzondere van ons mensen is dat we vaak proberen bijzonderder te zijn dan de bijzonderheid die we zijn.

Na het scheiden uit de echt, begint pas het scheiden in het echt.

Alleen wie zich niet aangevallen voelt, kan zich goed verdedigen.

Gebrek aan zelfvertrouwen is meestal gebrek aan vertrouwen in de ander.

Eigenwijze mensen hebben weinig vertrouwen in hun eigen wijsheid.

Het is altijd nu.

In dit universum heerst Ûf wetmatigheid Ûf chaos. Kan beide het geval zijn?

We krijgen vaak meer doordat we iets niet krijgen dan door iets dat we wel krijgen

Cogito non sum. Ik denk, dus ik besta niet.

Het bijzondere is een manifestatie van het ene.

Wie stopt met zoeken naar de juiste route, arriveert op zijn bestemming.

Het belangrijkste wat in het leven te halen is, is het inzicht dat er niets te behalen is.

Waar kun je leren om iets af te leren?

Je hoeft niet verstandelijk gehandicapt te zijn om gehandicapt te zijn door je verstand.

Gelukkig hebben we het grootste deel van ons leven flink de tijd om geen tijd te hebben.

Waar je de hemel denkt te zien, zal ooit de hel verschijnen.

Voor wie de zin van het leven heeft ontdekt, heeft het leven geen zin meer.

Hoe is het mogelijk dat eenvoud als veelvoud verschijnt?

Sommige dingen zijn veel te waar om waar te mogen zijn.

Voor wie van de sterren houdt, kan het niet donker genoeg worden.

Vrijheid is daar, als er geen keus meer is.

It is cool, to be hot.

Wie echt afscheid neemt, verbreekt niet de relatie.

Wie alles geeft, kan niets verliezen.

Vooral wat je denkt dat je bent, dat ben je zeker niet.

Voor wie zich echt kapitein op zijn schip voelt, kan het niet hard genoeg waaien.

Je kunt nooit ongelukkig of gelukkig worden. Je kunt alleen gelukkig of ongelukkig zijn.

Zolang je iets mist, ben je het niet echt kwijt.

Wie weet recht van spreken te hebben, hoeft nooit hard te roepen.

Zolang ik niet dood ben, laat ik me niet kisten.

Kunt u mij ook zeggen wat de meest efficiÎnte en meest effectieve manier is om mijn tijd te verdoen?

Je moet een goed hart hebben om het te kunnen doneren.

Vaak zijn we de druppel die vergeet dat hij zee is.

Regels zijn er om je vrijheid te vieren.

Zolang we iets te winnen hebben, hebben we iets te verliezen.

Wat je zoekt bij een ander, ontneem je jezelf.

Loslaten is aanzienlijk moeilijker dan weggooien.

Wees vriendelijk voor je strengheid.

Wil iemand van iemand of iets van iets kunnen verschillen, moet er vergelijkbaarheid zijn en als eerste dus overeenstemming.

Wie ego wil overwinnen, heeft een stevig ego nodig.

Als er niets meer mogelijk is, wat kun je dan nog doen?

Iedere keer wanneer het lukt om los te laten en te vallen, komen we op steviger grond terecht.

Foutloosheid is geen voorwaarde voor perfectie.

De wereld wordt niet beter door hem fout te maken.

Hoe meer ik "ik" kan zijn, hoe meer ik "wij" kan zijn.

Afstand is een voorwaarde voor nabijheid.

Diepe vriendschap verdraagt vijandschap.

Sterven doe je voor je dood gaat.

Met tijd winnen gaat veel tijd verloren.

Wil je worden, richt je dan op zijn.

Om thuis te komen, dien je wel eerst het huis verlaten te hebben.

Laat je niet kisten voor je dood bent.

Cynisme en idealisme hebben elkaar nodig.

Liefde is liefde als deze blijft in het gezicht van liefdeloosheid.

Hoe meer je je huis verlaat, hoe meer je thuis kunt komen.

Het is niet trendy om het woord trendy te gebruiken.

Zo lang we in strijd zijn met wat we bestrijden, zal onze strijd weinig effectief zijn.

een + ÈÈn = Èen

Als je toch even niks te doen hebt, probeer dan eens even niks te doen.

Wie vrij is van doodsangst is vrij van levensangst. Kortom: hoe jonger je sterft, hoe langer je leeft.

Hoe kan waarachtigheid onwaarachtigheid zien?

Wonderlijk dat loslaten meer werk kan lijken te vragen dan vasthouden.

Om jezelf te vinden, kun je het beste jezelf vergeten.

Meestal is een kip zonder kop, een kop zonder kip.

Wie zich dun voelt, gaat dik doen. Wie dik doet, voelt zich dun.

Wie zich klein voelt, gaat zich groot maken. Wie zich groot maakt, voelt zich klein.

Iets niet doen vraagt vaak meer inspanning dan iets doen.

Wie zich aangevallen voelt, kan zich niet goed verdedigen.

Moet je geluk hebben om gelukkig te zijn?

Wie goed voor zichzelf zorgt, is een geschenk voor de ander.

Gelukkig hebben we alle tijd om geen tijd te hebben.

Waar we aan lijden, is het lijden dat we nog niet hebben kunnen lijden.

Met fijne relaties is het moeilijk om ongelukkig te zijn.

Ben je, nadat je gestorven bent, meer dood dan voor je geboren werd?

Je bent net zo lang afhankelijk van de bevestiging van anderen, als je jezelf niet gunt daarvan afhankelijk te zijn.

Je bent als persoon heel erg belangrijk omdat jij het bent die kan ontdekken dat je eigenlijk niet zo belangrijk bent.

Wie oud wil worden, moet jong sterven.

Alles wat mij vandaag verhoogt, zal mij ooit vernederen.

Jammer toch als we eerst ons leven bijna kwijt moeten zijn voor we het echt kunnen waarderen.

Hoe meer je denkt iets niet te kunnen verliezen, hoe moeilijker het is er waardering voor te hebben.

Voorwaarde om iemand echt lief te kunnen hebben, is de mogelijkheid verdragen om deze te verliezen.

Wat is meer waar? Zijn we nu aan het leven of zijn we nu aan het dood gaan?

Wil je een betere wereld? Investeer in jezelf.

Wie niet kan loslaten, zal worden verlaten.

Een gekwetste ziel, heeft een groot hart nodig.

Mensen en dingen kunnen alleen verschillen in de eigenschappen die ze gemeen hebben.

Zijn is het einde van de strijd met wat er is. Het is het begin van Creativiteit in plaats van Reactiviteit.

Wees je verzet, en wordt overgave.

Wat je losgelaten hebt, kan je niet meer ontnomen worden.

Loslaten is de beste manier om iets te krijgen.

Eerlijk gezegd, heb ik het zo ontzettend nodig dat jij mij nodig hebt en eigenlijk niet zonder mij kan.

Misschien zijn we wel banger voor het licht dan voor het donker.

Wie zich inleeft in een ander, voelt zich altijd gezien.

To be and not to be that is the answer.

Herinner je je enigheid (in beide betekenissen van dat woord), wanneer je je eenzaam, voelt.

Voelen is een slimme manier van denken.

Een probleem heeft het nodig een probleem te mogen zijn, wil het opgelost kunnen worden.

Wat echt van jou is, zul je nooit verliezen.

To be AND not to be, that is the answer.

Ik hoop dat je gestorven bent, lang voor dat je dood gaat.

Wie alles verloren heeft, houdt over waar het echt om gaat.

Niet willen sterven is overleven. Leven vraagt Sterven.

Laat het leven sterven. Laat het leven leven. Laat het vrij en beleef de vrijheid en de vitaliteit.

Vermoedelijk heeft niet God, maar de duivel de duivel verzonnen.

Hij die werkelijk sterft voor hij dood gaat, sterft niet als hij dood gaat.

Lijden bestaat uit de weeÎn van het leven nodig om van jou te bevallen. Blijf vooral ademen.

Wie loslaat heeft de handen vrij om te ontvangen.

Creativiteit vraagt om op je gemak te zijn met het ongebruikelijke.

Als je veel ongeneeslijkheid wilt zien en ervaren, moet je dokter worden.

Tijdens ons leven kunnen we al dood gaan en daardoor onsterfelijkheid ervaren.

Talenten bloeien, als vaardigheden overbodig worden.

Mindfulness vraagt Mindlessness

Angst is de illusie dat het ooit slechter kan worden dan nu.

Als het ooit slechter met mij zou kunnen gaan dan nu en er lijkt nu een goede reden voor angst te zijn dan is het vooral vanaf nu tot dat moment slecht.

Het zou zo mooi zijn als we het goede hout waaruit we gesneden zijn wat beter zouden kennen.

Zonder de weg naar jezelf te begaan, zul je nooit de brug naar de ander vinden. Vind jezelf en je vindt de ander.

Eenzaamheid voelen is het ondergaan van het zuiveringsproces van de liefde.

Wie zich het zwarte schaap voelt, verstopt en beschermt het witte schaap dat deze eigenlijk is voor de ander.

Cynisme is de expressie van teleurstelling in de liefde.

Eigenlijk zijn we in dezelfde mate een stervend wezen, als dat we een levend wezen zijn.

Lijden is het lijden dat we nog niet kunnen lijden.

Om te weten dat je dom bent, moet je helaas behoorlijk slim zijn.

Zijn is de beste manier van Hebben.

Wat je Ècht bent, raak je nooit kwijt.

Wat je hebt, verlies je, wat je bent, kun je niet verliezen.

Het bijzondere van een mysterie is dat het zicht ontvouwt als je geÔnteresseerd kunt zijn, maar het ook een mysterie kunt laten.

Waar je naar verlangt, dat BEN je. Ontspan in jee verlangen en je raakt vervuld.

Duurzaam geluk is een groot taboe.

Het is alleen de liefde die teleurgesteld kan zijn in de liefde.

Creativiteit vraagt om op je gemak te zijn met het ongebruikelijke.

Als je veel ongeneeslijkheid wilt zien en ervaren, moet je dokter worden.

Tijdens ons leven kunnen we al dood gaan en daardoor onsterfelijkheid ervaren.

Zorg voor je duurzame ontspanning, vraagt inspanning.

Dikdoeners voelen zich dun.

Wil je je geest bevrijden, bevrijd dan je hart.

Wil je snel van een probleem af, stel je er snel voor open.

Aleen de dapperen durven bang te zijn en niet te vluchten.

Zelfbevrijding: Invloed en Overgave

door Chris Kersten

Het gebed van de AA:
God, grant me the serenity
To accept the things I cannot change;
The courage to change the things that I can;
And the wisdom to know the difference.

Invloed

Als baby zijn we uitgerust met reflexen. Dat geheel aan reflexen kun je zien als een heel basaal gedragsrepertoire wat we bij onze geboorte meekrijgen en op basis waarvan we onze omgeving kunnen beïnvloeden en daarmee onze eigen situatie. Dat is een heel andere situatie dan voor onze geboorte, waarbij er natuurlijk wel een wisselwerking is met de omgeving, maar er wordt geen handelen gevraagd. Reflexen zijn nog automatische handelingspatronen, waaruit geleidelijk de mogelijkheid van handelingskeuze ontstaat. Geleidelijk ontwikkelen we steeds meer vermogen onze omgeving te beïnvloeden met als doel onze eigen situatie te verbeteren en ontwikkelen we het gevoel van greep op onze situatie. We ontwikkelen een regulerend vermogen.

We zijn uitgerust met een buitengewoon verfijnde blauwdruk van het leven als we ter wereld komen. Er is een inherent referentiekader voor hoe het leven hoort te zijn en dat de basis vormt voor onze invloedsuitoefening. Als we ter wereld komen verwachten we als vanzelf een tepel. Dat hoort bij die blauwdruk. Als de moedermelk niet de kwaliteit heeft die goed is voor ons zal ons lichaam ons dat op een of andere manier kenbaar maken. De kans is groot dat die voeding een onprettig gevoel geeft wat wij dan weer aan onze verzorgende omgeving kenbaar zullen maken.
Veel keus hebben we daar als baby vermoedelijk niet in. Met een beetje geluk weet onze verzorgende omgeving ons onbehagen weg te nemen, wat al doende het idee bevestigt dat we ons welzijn via onze omgeving kunnen beïnvloeden. Hoe graag die omgeving dat misschien ook wil, dat zal zeker niet altijd helemaal lukken.

Al doende zal ons handelen ons een gevoel geven van een zekere mate van invloed op onze omgeving. Naarmate onze vaardigheden groter worden en ons vermogen om met de omgeving te dealen groeit, zal dat rust en zelfvertrouwen met zich mee brengen. In het ideale geval zullen we vooral succesvol zijn waar het gaat om dingen te regelen die ook echt van betekenis voor ons zijn of voor onze overleving noodzakelijk. In de reguliere psychologie zou men zeggen er heeft zich dan een gezond ego ontwikkeld. Een gezond ego is een ego dat in staat is de invloed die je als persoon kunt hebben op een goede en reële manier weet aan te wenden.

De imperfectie

Natuurlijk is het zo dat we het vanaf onze eerste dag niet helemaal krijgen zoals we het hebben willen. Frustratie en teleurstelling blijken inherent aan het leven. Hoe welgezind onze ouders ons ook zijn, zij kunnen frustratie en teleurstelling niet helemaal, of misschien zelfs helemaal niet, voorkomen. Dat frustratie mogelijk is, is het gevolg van de aanwezigheid van een idee, een blauwdruk hoe het leven zou moeten zijn.

Die onbewuste blauwdruk in ons van het ideale bestaan gaat heel ver. De blauwdruk is bijzonder verfijnd en gaat minstens zoveel over immateriële zaken als materiële zaken. Bijvoorbeeld gaat het om het soort bejegening en emotionele verzorging die we graag zouden willen hebben.
Gedurende ons leven kan het steeds helderder worden hoe het leven zich niet in overeenstemming met onze verwachtingen, die blauwdruk dus, gedraagt en in onze jeugd gedragen heeft. Met de juiste zelfbegeleiding kunnen we ons door deze teleurstelling, frustratie, teleurstelling enz. heen werken om daarmee in het reine komen met dat wat in ons leven niet conform de ideaalblauwdruk was.

Daarvoor is het wel noodzakelijk dat we de realiteit van de teleurstelling herkennen en erkennen. Juist door die te erkennen, kan het pijnlijke en de daarmee verbonden reactiviteit oplossen. Bovendien kunnen we daardoor zelf fijnzinniger worden en tot meer verfijnde afstemming in staat dan onze ouders in staat waren. Daardoor hoeft de geschiedenis zich niet op dezelfde manier te herhalen.

Dit alles vraagt ons te verzoenen met de imperfectie van het leven en met de beperktheid van onze beïnvloedingsmogelijkheid. Met een beetje geluk gaan we vroeg of laat inzien dat we soms meer krijgen door iets wat we niet krijgen dan door iets wat we wel krijgen. Dit inzicht is meestal een kind niet gegeven. Als kind staat ons leven meer in het teken van invloed verwerven dan van overgave. Het duurt wel even voor we inzien dat overgave ons belangrijkste invloedsmiddel is.

Sommige mensen hebben tegenwoordig het idee dat we zelf kiezen voor het leven en dat we zelfs zelf onze ouders uitkiezen. Deze visie lijkt een omslachtige poging je met het leven te laten verzoenen. Eigen schuld, dikke bult. Niet mopperen dus.
Een meer reële optie, die ook aansluit bij de gebruikelijke menselijke ervaring, lijkt het om er van uit te gaan dat ons niet gevraagd is of, hoe, waar, met wie of wanneer we in het leven wilden komen. Op dezelfde manier zal ons ook niet gevraagd worden of, hoe, waar, met wie of wanneer het ons uitkomt om het leven te verlaten.
Het leven begint en eindigt dus met keuzeloosheid en met overgave en verzoening met moeilijkheden en beperkingen.

Frustratie in beheer nemen

Het is een enorme opgave in het leven om onze frustratie en teleurstellingen in beheer te nemen. Het vraagt heel wat om gefrustreerd-zijn te willen ontmoeten in onze zelfbegeleiding, ons er niet door te laten meeslepen en evenmin te negeren.

Belangrijk daarbij is dat we de neiging hebben om teleurstellingen en frustraties persoonlijk te nemen. Het is niet zo maar dat er iets vervelends gebeurt. Neen, de ander, het leven heeft het op ons gemunt. We worden ergens op afgerekend waar we part nog deel aan hebben. Soms kan dat natuurlijk het geval zijn als het om anderen gaat. Vermoedelijk is dat veel minder het geval dan we denken.

We kunnen ons laten bepalen door onze frustratie en vervallen in ressentiment en een soort van slachtofferproject. In plaats van onze teleurstellingen te incasseren en te ervaren, gaan we ons afreageren. We onderschatten onze eigen invloed en verantwoordelijkheid. We overschatten anderen in hun vermogen ons voor onheil te behoeden. Onbewust maken we van ieder ander, iemand die weigert of geweigerd heeft ons te helpen. Ieder ander is verantwoordelijk voor ons ongeluk en heeft dus iets goed te maken met ons. Dat is ook wat we dan proberen te bewerkstelligen. Ieder ander staat dus bij voorbaat op achterstand.
We zullen dan graag verkeren met mensen die er een gewoonte van maken zich bij voorbaat schuldig te voelen of zichzelf bij voorbaat tekort vinden schieten tegenover een ander. Die gebruiken we voor ons eerherstel of voor de valse beschuldigingen die we hebben ervaren.
We worden expert in het melden hoe moeilijk we het hebben, hoe machteloos we zijn en hoe slecht we het getroffen hebben met van alles en nog wat in ons leven.

Waar valse macht, zoals Ingeborg Bosch dat noemt, is, is ook altijd valse hoop. In dit geval is er de hoop dat mensen zich ooit zullen verontschuldigen en inzien dat ze ons tekort gedaan hebben. Als dat overigens gebeurt, zou dat een positieve ramp betekenen. Valse macht is herkenbaar aan een tendens om het leven, of in ieder geval iets wat buiten ons ligt, als de oorzaak te zien van onze problemen en deze factor te beschuldigen. We schrijven het leven of anderen de macht toe om ons gelukkig te maken en leggen het leven of anderen een soort weigering in de mond om dat te doen, terwijl ze dat wel zouden kunnen. We zijn daar heel consequent en koppig in en lijken tegelijkertijd wel en niet te geloven dat het ooit zal lukken de ander daarvan te overtuigen.

Bij valse macht van de tweede soort gaat het om overschatting van de eigen vermogens, de eigen verantwoordelijkheid en schuld. Zoals sommige mensen standaard de ander zien als oorzaak van hun problemen, lijkt een andere categorie mensen zichzelf vaak als de oorzaak van de problemen van anderen te zien, in ieder geval is er een drang om vooral de problemen van andere mensen op te lossen en daarmee tot een goed zelfgevoel te komen. Natuurlijk is je schuldig kunnen voelen iets moois, zolang het om een reële response op een situatie gaat. Schuldig en verantwoordelijk voelen kan ook een manier zijn om de beperktheid van invloed niet te accepteren en te ontwijken. Zolang je je schuldig voelt kun je de illusie van macht blijven koesteren. Valse macht van de tweede soort tref je vaak bij hulpverleners aan.

Frustratie gaat altijd over frustratie van onze levendigheid en passie. Door de frustratie in beheer te nemen zuivert zich onze passie en komt deze meer beschikbaar voor onszelf. Frustratie in beheer nemen geeft het gevoel het leven meester zijn en geeft een reëel gevoel van invloed en capabiliteit.

Je mee laten slepen door je frustratie en de valse macht van de eerste soort kun je zien als de attached vorm van omgaan met frustratie. Deze vorm leidt tot een soort verspilling van energie.

De detached vorm van omgaan met frustratie is het inslikken van je frustratie en op die manier te dissociëren van de onprettige gevoelens zoals gevoelens van machteloosheid die er bij horen. Op die manier houd je de illusie van de macht en daarmee de valse macht van de tweede soort in stand. Het kan leiden tot ontkenning en vervreemding van je eigen behoeften en verlangens.
Je gevoelens en verlangens zijn heel persoonlijk, heel intiem en vervreemding daarvan betekent vervreemding van de kern van jezelf. De consequentie is dat je niet meer weet wat je wilt en jezelf niet meer als een congruent geheel ervaart.

Alleen qua uiterlijke verschijning verschillen de attached en detached vorm van omgaan met frustratie met elkaar. Beide stemmen overeen in hun neiging gevoelens van frustratie en machteloosheid niet te laten bestaan en in het onvermogen er in te ontspannen.

Om onze behoeften te kunnen ervaren is het nodig ons afhankelijk te kunnen voelen. Je afhankelijk voelen betekent dat we de ander vrij te laten om tegemoet te komen aan onze behoeften. Dat vraagt dat we verzoend zijn met de beperktheid van onze invloed en dat we bereid zijn frustratie, tekort, gemis te verdragen.

Wat is overgave?

Overgave vraagt verzoening met de beperktheid van onze invloed. Intelligente zelfbegeleiding begint echter met erkennen van ons verlangen naar invloed. Het mooiste is dat we kunnen zien en voelen dat we eigenlijk almachtig zouden willen zijn.
Overgave betekent niet dat we dit verlangen ontkennen of daarvan dissociëren. Dat leidt tot een soort verweking. Dan ontwikkelen we een detached houding ten opzichte van onze eigen invloed.

Waar het om gaat is te buigen voor de almacht van het leven, maar niet zonder onze weerstand daartegen te accepteren en te voelen. Het gaat er om het verlangen in ons om de baas te zijn over het leven te erkennen en dat vooral niet fout te maken.
Overgave betekent niet dat we afscheid hoeven nemen van onze passie. Het tegendeel is waar.

Belangrijk is wel dat we ons geleidelijk onder het bewind van het leven stellen. Het leven erkennen als opperbaas en ons oefenen in de weldaad van gehoorzaamheid, zoals ze dat in sommige kloostertradities noemen.

Het leven geeft ons op een wonderlijke manier de schijn van vrijheid. We zijn behoorlijk vrij in ons handelen, maar onze handelingen kunnen wel pijnlijke gevolgen hebben en over die gevolgen hebben we betrekkelijk weinig macht. We zijn vrij om al dan niet naar links en rechts te kijken als we de straat oversteken, maar het heeft wel consequenties wanneer we dat niet doen. Het leven biedt maar een beperkte ruimte tot onderhandelen.
Op een indirecte manier blijkt het leven toch steeds de baas te zijn. Als we ons niet houden aan de wetten van het leven, straft ons het leven daar op kortere of langere termijn op af.

De centrale oefening rond overgave is buigen. Door overgave kunnen we afzien van macht en worden we als de surfer in de branding van de zee. Door totale verzoening met de wetten van de wind en de zee, met de macht van de golven en door de erkenning van de macht van de natuur en een complete acceptatie van onze beperktheid kunnen we als surfer meester zijn over de golven. Vrijheid en besef van capaciteit wordt ons gegeven als resultaat van complete overgave. Het vraagt totaal afzien van eigenzinnigheid en 100 procent realiteitszin. Capaciteit en vaardigheid kun je zien als de integratie van invloed en overgave.

Opvoeding en wil

Nu we gezien hebben dat perfecte ouders niet bestaan, kunnen we vervolgens enkele varianten van imperfectie onderscheiden waar het gaat om de ontwikkeling van overgave en wil. Het is behulpzaam om het soort imperfectie, dat jou ten deel is gevallen te onderkennen.

• Het kan zijn dat we als kind niet gerespecteerd zijn in ons willen. In het meest extreme geval wekte ons willen minder of meer extreme vormen van irritatie op en werden we gedwongen de wil van onze ouders te volgen. Ons willen werd misschien verward met dominantie en gebrek aan respect. Je kunt als kind onderdeel zijn van een revancheproject van ouders. Onze wil kan op die manier geschonden en gebroken zijn.
• Een veel minder extreme variant van bovenstaande vorm is dat we niet uitgenodigd werden om aan te geven wat we wilden, waardoor we ons niet realiseerden dat we iets konden willen en niet de prettige smaak van willen en de realisatie van doelen en plannen geproefd hebben.
• Het kan ook zijn dat we niet uitgenodigd zijn om door te zetten of vol te houden, of überhaupt niet uitgedaagd zijn, waardoor onze wil geen kracht ontwikkeld heeft. Als het gaat om kracht beschikt de wil als het ware over een spier die wel of niet getraind is. Goed onderwijs weet is ons op de juiste manier uit te dagen. We worden dan niet stelselmatig, maar af en toe overvraagd en soms ondervraagd. Als het goed is krijgen we op die manier de o zo prettige smaak van inspanning en van ontspanning te pakken. We leren te genieten van winnen en om verlies te incasseren.
• Een ander mogelijkheid is dat we vooral aandacht kregen en gewaardeerd werden als we de wil van onze ouders volgden en vooral niet kenbaar maakten wat we zelf wilden. We raken dan vervreemd van onze wil. Ook dan ontwikkelt onze wilsspier geen kracht.
• Zoals we met geweld gedwongen kunnen zijn als kind, zo kunnen we ook gedwongen zijn door complimenten en lofprijzingen. In dat geval is het vaak zo dat kinderen onderdeel zijn van het succesproject van ouders. Het kan lang duren voor je als volwassene ontdekt dat dit het geval is geweest en jij aan je authentieke wil nooit toegekomen bent, maar vooral een functie had in een compensatieproject van (een van) je ouders.
• Het kan ook zijn dat onze wil als kind wet was voor onze ouders. In dat geval zijn we verwend. We zijn dan niet gewend weerstand te ondervinden bij de realisatie van onze doelen. We zijn dan niet begrensd en er vond geen toetsing plaats van het realiteitskarakter van onze doelstellingen en wensen.
• Wat ook kan is dat we minder of meer verwaarloosd zijn. We stonden er dan alleen voor. Dan is onze verantwoordelijkheid niet in verhouding met onze capaciteit. Die verantwoordelijkheid kan te maken hebben met ons eigen lot. We kunnen ook als kind –al dan niet vrijwillig- verantwoordelijk gemaakt zijn voor het lot van broers en zussen, ouders, andere familieleden, vriendjes enz. Waar we te veel verantwoordelijk gemaakt zijn, komen we aan ons eigen willen passend bij onze leeftijd niet toe. In het gunstige geval zijn we als kind niet te belangrijk of niet op de verkeerde manier belangrijk en zijn we tegelijkertijd ook weer niet onbelangrijk. Het gaat er om dat we aangemoedigd zijn om op een reële manier voor onze omgeving van betekenis te zijn.
• Voor velen van ons is het niet gemakkelijk ons te verzoenen met onze behoeftigheid en met de afhankelijkheid van anderen en om daar woorden aan te geven. Het kan zijn dat misbruik gemaakt is van onze afhankelijkheid en deze gebruikt is om macht over ons uit te oefenen. Voorwaarde om iets te krijgen was dan het opgeven van onze eigenheid en het onderwerpen aan het gezag van anderen. Vragen kan dan voelen als de ander macht geven over je en afzien van je eigen invloed.
• Wat ook kan is dat de interesse in onze wil erg onderhevig was aan de stemming van onze ouders. Niet de realiteit van wat we wilden was dan belangrijk, maar het humeur van onze ouders was dan doorslaggevend.
• In het gunstige geval werden we op een reële manier gesteund om onze persoonlijke doelstellingen te realiseren en te helpen bij de realisatie daarvan van anderen. Dat kan betekenen dat we ons gesteund voelden om tot goede keuzen te komen net zoals we ons gesteund voelden om die keuzes te realiseren. Gesteund weten om vol te houden, maar ook om los te laten als dat aan de orde was, helpt bij de ontwikkeling van een reële wil.

Natuurlijke autoriteit

Een beetje kort door de bocht kunnen we zeggen dat het resultaat van een qua overgave en wil imperfecte opvoeding is dat we in plaats van een reële wil een verharde wil of een verweekte wil ontwikkelen. In beide gevallen hebben we moeite met op een reële manier invloed uit te oefenen of ons op een reële manier over te geven aan de invloed van anderen en van het leven en ons daarmee te verzoenen.

Wat we dan niet ontwikkelen is natuurlijke autoriteit. Het is dan moeilijk om in onszelf de juiste prioriteiten te stellen en onszelf op een constructieve manier meester te zijn. Ook onze omgeving zal dan niet zo gemakkelijk respect voor ons hebben en ons bijvoorbeeld niet zo gemakkelijk het voordeel van de twijfel geven. Het kan betekenen dat we op zoek gaan naar dominantie in de vorm van een dominante partner of juist het omgekeerde in de vorm van een meer volgzame partner.

Het kan ook zijn dat we gehecht raken aan een vorm van pseudovrijheid en vrijblijvendheid. We vinden het dan moeilijk ons te verbinden en te committeren. In relatie met anderen kunnen we erg gehecht zijn aan een eigen territorium, waarin we helemaal zelf kunnen bepalen we willen. Dat laatste kan dan gecombineerd zijn met een klein gebied, waarin we volgzaam zijn en vooral lijken en daarnaast een groot gebied waarin we ons eigen ding doen, uit contact met anderen.

Natuurlijke autoriteit wil zeggen dat we een gemak hebben met het uiten van onze wensen, van onze meningen en opvattingen. Tegelijkertijd kunnen we evenzeer de mening van anderen horen en er in geïnteresseerd zijn. Gelijk hebben of gelijk krijgen staat dan los van ons gevoel van eigenwaarde en is niet per se noodzakelijk.

Trauma

Kenmerkend voor (psycho)trauma is dat we zo extreem overvraagd worden dat onze invloed en onze vermogens volstrekt ontoereikend zijn. In het gezonde geval hebben we als kind en volwassene het gevoel dat we opgewassen zijn tegen de meeste situaties. Trauma betekent dat dat basisgevoel wordt aangetast.
Bij trauma kun je onderscheid maken tussen shocktrauma en chronisch trauma. Een verkeersongeluk, aanranding, een operatie, een natuurramp kan van het ene moment aanleiding geven tot shocktrauma. Chronisch trauma betekent de chronische ervaring van een of andere vorm van overweldiging. Het gaat om het chronisch verblijven in een situatie die min of meer levensbedreigend is en waar je niet aan kunt ontsnappen.
Kenmerkend dus voor trauma is dat alles in ons de situatie anders wil, maar dat we volstrekt niet het vermogen hebben er verandering in aan te brengen.
Trauma heeft ook op langere termijn grote gevolgen en leidt tot wat bekend staat als een posttraumatische stressstoornis. Deze is vooral bekend bij exsoldaten, maar komt natuurlijk veel meer voor.

Vorm en leegte

Het leven heeft belang bij onze vorm en we kunnen in ons leven meer of minder tot vorm komen. Onze vorm heeft te maken met onze individualiteit, met onze uniciteit en onze authenticiteit. Ons anders zijn doet er toe. In ons anders zijn krijgen we op onze unieke manier betekenis.
Het leven heeft ons uitgerust met een verlangen onze individualiteit te leven en dat desnoods tegen de verdrukking in. Nog sterker onze individualiteit heeft een zekere mate van druk en aan de andere kant verleiding nodig, wil deze kracht krijgen. Met de weg van de minste weerstand komen we er niet. Tot vorm komen vraagt toewijding en inzet en het helpt om het belang daarvan te zien. Onze uniciteit kan niet zonder ons. Hij vraagt om voorbij te gaan aan oppervlakkige belangen. Hij vraagt waarachtigheid en de bereidheid om in de spiegel te kijken en jezelf de vraag te stellen waar gaat het me nu écht om. Moed, geduld en doorzettingsvermogen zijn noodzakelijke ingrediënten, die vooral behulpzaam zijn als ze niet in het teken staan van belangen en overleving, maar het resultaat zijn van persoonlijke keuze.

Vorm kan echter niet zonder leegte. Leegte heeft betrekking op de gevoelens van gemis en deficiëntie die ontstaan wanneer we niet tegemoet komen aan oppervlakkige verlangens. Dit kan in eerste instantie juist gevoelens van zinloosheid of zinledigheid oproepen. Waar we in contact blijven met leegte brengt dat uiteindelijk een gevoel van ruimte en openheid.

Daarmee ontdekken we het fundamentele dubbele karakter van het zelf. Enerzijds zijn we iemand en tegelijkertijd zijn we niemand.
Niemand zijn is het resultaat van overgave. Overgave aan het niemand zijn, leidt tot ontvankelijkheid en openheid. Dankzij het vermogen tot niemand zijn kunnen we ons inleven in een ander, kunnen we versmelten met de ander en zijn we een groot hart. Versmelten vraagt de gehechtheid aan onze individualiteit op te geven.
Iemand zijn is evenzeer het resultaat van overgave. Het vraagt de complete bereidheid het met onszelf te doen, onszelf tot uitdrukking te brengen en onze waarheid te leven, ook waar de omgeving daar niet per se blij mee is. Het vraagt evenzeer overgave om werkelijk onszelf te zijn en tegenover onszelf en in de wereld onze invloed aan te wenden.

Je kunt hieronder het artikel gratis als pdf bestellen.

Artikelen aanvragen

Artikelen:(Vereist)
Naam(Vereist)
Indien je overweegt deel te nemen aan het Basisjaar Opleiding Zijnsoriëntatie, welke locatie heeft dan je voorkeur?