Zijnsoriëntatie is de verzamelterm voor de benadering die we in het Centrum hanteren bij de begeleiding, therapie en coaching van mensen, individueel en in groepen. In de naam van het Centrum, Centrum Zijnsoriëntatie, is dus Zijnsoriëntatie als het ons onderscheidende kenmerk opgenomen.
Met de keuze voor het zijn van een Centrum bedoelen we vooral dat we met onze cliënten en studenten een gezamenlijkheid of gemeenschap willen zijn. We zullen hier enkele omschrijvingen van het begrip Zijnsoriëntatie geven om daarmee onze benadering te verhelderen.
Zijnsgeoriënteerd betekent letterlijk: georiënteerd op Zijn. Dat kun je in de eerste plaats zien als gericht op wat er nu is. Doel van het werk is om steeds zoveel mogelijk met wat er nu is in contact te zijn en eigenlijk meer nog dan dat ons te leren openen voor wat er nu is en. Dat vraagt om ons te kunnen verzoenen met wat we in het ”nu” ervaren of dat nu binnen of buiten onszelf is. In de mate, dat ons dat ook echt lukt, zijn we in vrede met onszelf en met de situatie en is er geen strijd. Geen strijd met wat er zich voordoet is de belangrijkste voorwaarde om gelukkig te kunnen zijn.
We kunnen wel proberen te ontsnappen aan wat er nu is (en het idee hebben dat ons dat ook lukt) maar die ontsnapping is feitelijk onmogelijk. Als wat er in het “hier en nu” is, dus gegeven is, dan kunnen we ons er maar het best mee leren verzoenen, is dan de conclusie. Daar komt bij dat van uit een spirituele visie we altijd precies daar zijn, waar we thuis horen.
Zijnsoriëntatie kun je daarmee in de eerste plaats zien als het geheel aan inzichten en aan middelen en methoden om te achterhalen hoe we proberen aan het “hier en nu” te ontsnappen en vervolgens hoe tot verzoening met het “hier en nu” te komen en hoe hierin te ontspannen. Het “hier en nu” is uiteindelijk steeds datgene wat we op een bepaald moment ervaren. Niet zo relevant is of die ervaring nu door iets van binnen of van buiten, door verleden of heden wordt bepaald.
Hoewel we ons in Zijnsoriëntatie richten op groei en ontwikkeling, is het belangrijk te herkennen waar dit streven ontaardt in wat we noemen een verbeterproject. Zo’n verbeterproject kennen we in twee varianten.
Er is een variant waarbij we gericht zijn op de verandering van anderen uit onze omgeving. Dat project is er op gericht om anderen tot een voor ons meer aangename versie te transformeren.
Als tweede kennen we het zelf-verbeterproject dat gericht is op het tot stand brengen van een in de ogen van de buitenwereld meer succesvolle versie van onszelf. Vaak vallen we terug op het zelf-verbeterproject, als het ander-verbeterproject niet lijkt te slagen. Hoe hopeloos verbeterprojecten ook zijn, de neiging tot verbeterprojecten is bijzonder krachtig en daarmee zijn ze dé reden voor het Zijnsgeoriënteerde project. Het Zijnsgeoriënteerde project is er op gericht het verbeterproject en de daarop gebaseerde strijd met jezelf en/of die met de omgeving te herkennen en geleidelijk los te laten. Het doel van het Zijnsgeoriënteerde project is om je te leren ontspannen in jezelf en daarmee in de reacties die eigen gedrag en dat van de buitenwereld in onszelf oproept. Dat kunnen we ons ten doel stellen en daarin kunnen we groeien en ontwikkelen. Door het verbeterproject steeds meer los te laten zullen we geleidelijk meer onszelf kunnen zijn, ons durven en kunnen veroorloven spontaan en authentiek te zijn, ons vrij te voelen in onze uitingen en daardoor dus meer Zijn.
Het moment dat we het verbeterproject van onszelf en van onze omgeving als een niet constructief project herkennen en kiezen voor een Zijnsgeoriënteerd project is een belangrijk moment in ons leven. Dat zouden we, om een spirituele term te gebruiken, het moment van bekering kunnen noemen. Vanaf dat moment worden we gesteund door ons natuurlijke en aangeboren zelfbevrijdingsinstinct. Dat motiveert ons, inspireert en stimuleert om het pad van verbetering van onszelf en anderen achter te laten en om, ondanks de moeilijkheden die dat met zich meebrengt, het zijnsgeoriënteerde pad te gaan. Dat is een pad van ontspannen in onszelf, ook waar dat ontspannen het voelen en onder ogen zien van oude of nieuwe pijn en teleurstellingen met zich meebrengt. Dan gaan we het leven zien als een zuiveringsweg en dat pijn en “afzien” een noodzakelijk voorwaarde zijn voor het volle leven.
We kunnen als eerste leren de strijd met onszelf en met innerlijke moeilijkheden al of niet in samenhang met uiterlijke moeilijkheden te herkennen en deze loslaten. In plaats van te gaan voor oppervlakkige belangen gaan we ons richten op wat er in de diepte in ons leeft. Vanaf dat moment zal daarmee het contact met onze innerlijke Zijnswijsheid groeien en kunnen we en willen we ons in toenemende mate door haar laten gidsen op ons pad. Daarmee geven we onze wijsheid, dat wat we echt vinden dat klopt, het stuur van ons leven in handen. Onze wijsheid wordt daarmee bepalend, eerder dan onze gewoontepatronen. Mindfulness, oprechte vriendelijke aandacht wordt dan de beoefening.
Het eerste kenmerk van het zijnsgeoriënteerde werk is dus de gerichtheid op verzoening, op opening van ons hart, onze geest en ons bekken, op totale verwelkoming van wat er zich in ons zelf voordoet precies zoals het zich aandient. Paradoxaal genoeg blijkt onze belangrijkste macht dus die van de overgave. In traditioneel Christelijke termen is het adagium: “Uw wil geschiede”. Het gaat er om ons te verzoenen met de beperktheid van onze invloed. Er zijn immers veel zaken waar we graag invloed op, zo niet de macht over, zouden willen hebben, waar we die simpelweg niet of slechts beperkt hebben. Met het verlangen naar invloed is op zich niks mis. Waar het om gaat is overgave, te ontspannen in het verlangen en eventuele gevoelens van machteloosheid te verdragen.
Naast de macht van de overgave als vorm van invloed gaan we in ons werk er van uit dat we ook op een directe manier invloed hebben. We kunnen onze toekomst op een positieve of negatieve manier beïnvloeden en hebben op dezelfde manier invloed op onze visie en beleving van ons verleden. Ook op dit gebied kunnen we het nodige leren om die invloed op een effectieve, “gehoorzamende” manier aan te wenden bijvoorbeeld in relatie met anderen.
Het gaat er dus om te kunnen onderscheiden waar het wijs is invloed uit te oefenen, hoe dat op een constructieve, de situatie dienende, manier te doen en waar het vooral wijs is de dingen te laten zoals ze zijn. Dit voor ons cruciale aspect wordt samengevat in de naamgeving van de doorgaande Training Zijnsoriëntatie in het Centrum: Rusten in Zijn- Doen wat je écht wilt. Het gaat om de dans tussen buigen en gaan staan voor wie we zijn. Dat is wat ons betreft de essentie van Zijnsoriëntatie als levenskunst. Soms is overgave de uitdaging, soms kan evenzeer je invloed aanwenden de uitdaging zijn. Liefde helpt ons bij verzoening, waarachtigheid helpt ons om te gaan staan waar dat spannend of riskant lijkt te zijn. De combinatie en integratie van liefdevolheid en waarachtigheid maakt ons even effectief als constructief.
“Een mens betekent meer door wie hij of zij is, dan door wat hij of zij doet”, is onze stelling. Hierin schuilt een diepere betekenis van het woord Zijnsoriëntatie. Ieder mens heeft waarde en betekenis louter door wie hij of zij is en verdient daarom ook respect en waardering. Je leren afstemmen op dit “Zijn” kan buitengewoon veel brengen. Dat zal uiteindelijk meer brengen dan het gebruikelijke jachten en jagen op meer dat gebaseerd is op een structureel gevoel van tekort en daardoor nooit is te vervullen. We raken er slechts vervreemd door van onszelf. Deze jacht loslaten, ons richten op Zijn, vormt de grondslag onder Zijnsoriëntatie.
Hebben is niet fout. Het is tot op zekere hoogte noodzakelijk. Leren om te Zijn, is echter wat écht iets brengt. Door op een ontspannen manier in een groeiend aantal situaties te kunnen Zijn, zul je simpelweg effectiever functioneren. Daardoor geef je ook echt iets aan de wereld en dat zonder dat je er hard voor hoeft te werken. In die zin kun je Zijnsoriëntatie ook als een idealistische benadering beschouwen. Niet voor niets is het motto van het Centrum “Jezelf en daardoor de wereld tot bloei brengen”.
We zijn als mens in eerste instantie vrij om te bepalen waar we ons door laten leiden. We kunnen ons primair richten op “hebben” of primair op “Zijn”. De keuze heeft echter wel consequenties voor ons geluk. Als we ons alleen op “hebben” richten zal ons dat, zoals we allemaal weten uiteindelijk niet gelukkig maken. Hoe idealistisch georiënteerd op zijn ook mag klinken, in feite is het erg realistisch.
Als Centrum Zijnsoriëntatie willen wij een gemeenschap zijn van studenten, cliënten en medewerkers die gericht zijn op dit Zijnsdoel. Daarin vinden we elkaar en zijn we anders dan vele andere instellingen op dit gebied. We geloven er in dat er ieder mens van betekenis wil en kan zijn voor de wereld en willen dat streven ondersteunen. Dit kan het beste door op je gemak te zijn met jezelf en anderen, door te leren echt in contact te zijn en door werkelijk jezelf te zijn.
Door het zijnsgeoriënteerde werk gaan we onszelf en onze omgeving herkennen en ervaren als manifestatie van Zijn en daarmee komen we bij de meest fundamentele en essentiële betekenis van Zijnsoriëntatie. We zijn als mens van veel grotere betekenis dan we gewend zijn te denken. We drukken ieder moment iets uit van wat veel verder gaat dan wat we concreet op een bepaald moment vertellen.
Het is dat wat we ons vaak pas realiseren wanneer we iemand door de dood verliezen of soms op het moment dat we iemand nieuw leren kennen. Door Zijnsoriëntatie leren we door de oppervlakkige manifestatie heen te kijken en te zien wat er zich eigenlijk voordoet. Daar zijn we als trainer en coach in getraind en dat leren we cliënten en studenten. In die zin zijn we ook een spirituele benadering.
Met deze vorm van Zijnsoriëntatie en door dit Zijn met een hoofdletter te schrijven sluiten we aan bij een eeuwenlange vooral ook Westerse traditie. Die hoofdletter is een poging om het respect voor wat er eigenlijk is, wie we eigenlijk zijn en wat er zich eigenlijk voordoet, tot uitdrukking te brengen. We zijn geen product van onszelf. We hebben onszelf en elkaar niet gecreëerd. We zijn, al ervaren we ons zo niet altijd, een bijzonder geschenk voor onszelf en voor de wereld wat we ter beschikking hebben gekregen. Het is een gegeven, maar tegelijkertijd kunnen we het tot op zekere hoogte maken en breken. Het is een geschenk wat zorg en aandacht vraagt, wat al dan niet tot bloei gebracht kan worden. Als Centrum willen wij mensen helpen dat te doen.
Waar we ons nog niet als manifestatie van iets zeer wezenlijks en groots herkennen, ervaren we ons als een geïsoleerd persoon met een afzonderlijk bestaan. Dit is niet per se onjuist en onbruikbaar, maar wel onvolledig. Er is meer mogelijk dan dat.
We zijn dan als een vinger die vergeet dat hij onderdeel is van een groter geheel – een hand, een lichaam. Als een afzonderlijke vinger voelen we ons per definitie kwetsbaar en denken we dat ons bestaan niet zomaar gegeven is. We realiseren ons dan niet dat we deel uit maken van een groter geheel met een buitengewone intelligentie en dat ons voortdurend voedt en verzorgt. We denken voor ons bestaan te moeten vechten en dat het helemaal van ons afhangt. Dan overleven we meer dan dat we leven.
Omdat we onderdeel van het leven zijn, hangt het leven gelukkig niet volledig van ons zelf en van onze eigen inspanning af. De belangrijkste consequentie daarvan is dat onze instinctieve basisangst geen reële grond heeft, waardoor we er ons geleidelijk van kunnen bevrijden. Daardoor kunnen we ontspannen, ontstaat vertrouwen in het leven en kunnen daardoor Rust vinden in Zijn. In die zin kun je Zijnsoriëntatie een holistische of systemische benadering noemen.
Als elke vinger van een hand hebben we als individu unieke kenmerken en dragen daardoor op een unieke manier bij aan het geheel van de hand en van het lichaam als geheel. Op dezelfde manier zijn we als persoon onderdeel van het leven, van de wereld en van de mensheid en dragen daaraan bij en zijn er door bepaald.
Dat betekent dat we ons als persoon kunnen zien en ervaren als een unieke manifestatie van Leven, van Zijn. Dit vraagt dat we leren op ons gemak te zijn met ons volstrekte alleen, autonoom en anders-zijn aan de ene kant. Aan de andere kant is het belangrijk te leren helemaal hetzelfde te zijn, om samen te zijn, onszelf volledig te kunnen verliezen en om op te kunnen gaan in het Wij. Dit laatste is de ervaring van eenheid en gaat gepaard met een kwaliteit van liefde en verbondenheid als kwaliteit van Zijn.
Het eerste gaat meer gepaard met een gevoel van verwondering en respect, met ontzag voor de veelvormigheid en differentiatie van het Zijn. Hier gaat het om de beleving van één-zijn, van uniciteit en bijzonderheid. Van uit dit vermogen zijn we per definitie origineel en creatief, kunnen we confronterend zijn en een appel doen op de ander. Hierdoor beschikt ieder mens (dier en ding) over een unieke, Bijzondere Toegevoegde Waarde.
Daarmee kunnen we als het (virtuele) doel van Zijnsoriëntatie de geïntegreerde ervaring van zowel “een- zijn” als “één- zijn” definiëren. Dankzij ons vermogen tot een-zijn, kunnen we groeien in ons vermogen in te leven in anderen, hen werkelijk begrijpen en begrip voor hen opbrengen. In ons vermogen om één te zijn, staan we los van anderen, zijn we bereid op ons zelf te staan,
onze verantwoordelijkheid te nemen en groeien we in schoon-heid, authenticiteit en waarachtigheid.
Dit een en één zijn speelt een rol bij ieder contact. We zijn een in de mate dat we in staat zijn te luisteren naar de ander of anderen en daardoor elkaar begrijpen. Op die manier ervaren we verbondenheid en zielsverwantschap en kunnen we ons opgenomen voelen in het Grote Hart. We zijn één in de mate dat we anders durven zijn, onze eigen opvattingen, gedachten en gevoelens durven laten zien. In het eerste vieren we de liefde, in het tweede de vrijheid en de moed om waarachtig en anders te zijn.
Dit is dus het doel waar we naar streven en waartoe we cliënten en studenten begeleiden. Om dit te bereiken hebben we in de loop der jaren een heleboel middelen ontwikkeld vooral ook door te kijken hoe anderen het (niet) doen en dit vrijmoedig naar onze opvattingen aan te passen. Het is het doel dat misschien is te benaderen maar dat we nooit zullen bereiken.
We zullen het nooit kunnen bereiken om de prachtige reden dat het menselijke potentieel oneindig is. Beoefening en toewijding worden na verloop van tijd alleen maar belangrijker en gelukkig ook aantrekkelijker.
We zullen het ook nooit in de toekomst bereiken omdat we, zoals alle grote leraren zeggen, al per definitie opgenomen zijn in het doel. We zijn al kind van God, van Zijn, al beseffen we het niet. We zijn precies op de plek waar we dienen te zijn. Hoe zouden we anders kunnen functioneren? We kunnen vooral groeien in bewustwording van deze diepere werkelijkheid en daarmee hebben we nog een andere reden genoemd om te spreken van Zijnsoriëntatie.
Het bijzondere van ons als mensen is dat we ergens kunnen zijn, zonder er echt te zijn. Anderen zien ons lichaam wel, maar kunnen ons soms als persoon niet echt bereiken. Het doel van de Zijnsoriëntatie kunnen we ook definiëren als het streven om onder zoveel mogelijk omstandigheden te leren aanwezig of present te zijn. In het werk bieden we de middelen daartoe aan. Het Zijn heeft onszelf, ons hart nodig, zou je kunnen zeggen. Als we ons hart buiten de situatie houden zijn we er niet echt. Het gaat in dit verband om iemand zijn, om er te Zijn. In dat verband gaat het om individuatie. Individuatie is het ontwikkelingsproces om helemaal autonoom, helemaal “ik” te kunnen zijn en om onze uniciteit in vrijheid tot uitdrukking te brengen. Daar tegenover staat het vermogen tot associatie, het vermogen ons te verbinden en om “wij” te zijn. Hier gaat het eerder om open te zijn en om als het ware niemand te zijn. Het is de andere kant van de presentiemedaille.
Je voornaam kun je zien als een verwijzing naar je individualiteit, je achternaam als een verwijzing naar je socialiteit. Beide vormen gezamenlijk onze identiteit. In het “Wij” en de verbinding zijn we kinderen van het Hart, het liefdesaspect van het Zijn en de Presentie. Hierin kunnen we leren volledig kind van onze tijd te zijn, van onze maatschappij, van onze traditie en van het nu en kunnen we leren de taal van onze tijd te spreken en daarmee begrijpelijk te zijn. In het “Ik” zijn we vooral alleen, zijn we Ziel (en kunnen ons daarin een beetje zielig voelen). We staan daar alleen met God, ons geweten, onze wijsheid en waarachtigheid. Daar kunnen we leren tijdloos te zijn, ongebonden en op onszelf teruggeworpen. Daarin kunnen we de vreugde beleven van het in onze bestemming te zijn, precies op de plek waar we horen en in de vorm die ten diepste klopt.
In de integratie van beide aspecten kun je spreken van actualisatie. Daarmee streven we er naar een voertuig te zijn voor het Goddelijke, voor het Universele en dit in de actualiteit van het hier en nu het singuliere te vertalen naar het samen, naar de gemeenschap. We kennen allemaal het gevoel ergens met hart en ziel voor te kunnen gaan. We weten hoeveel energie en levensvreugde dat brengt. Als medewerkers van het Centrum zien we het als ons werk de weg daar naar toe te wijzen. Dat werk noemen we Zijnsoriëntatie.
Een van de kenmerken van Zijnsoriëntatie als methode is haar rijkdom aan middelen en methoden met als belangrijkste kenmerk dat studenten en cliënten deze zelf kunnen toepassen op zichzelf. Deze middelen en methoden zijn uniek, allemaal binnen Centrum Zijnsoriëntatie ontwikkeld, en hebben in de loop der jaren hun enorme waarde en werkzaamheid bewezen.
De middelen en methoden zijn uniek maar wel gebaseerd op moderne psychologische inzichten en evenzeer op klassieke spirituele inzichten. We zijn daarmee verwant aan benaderingen zoals die van A.H. Almaas en Ken Wilber en verschillen daarmee van puur spirituele of puur psychologische benaderingen. Zowel de spirituele tradities als de psychologie hebben buitengewoon behulpzame inzichten hoe wij als mensen in de problemen komen en hoe we die problemen achter ons kunnen laten.
Op een praktisch niveau los van hun levensvisie benadrukken alle spirituele tradities en dus ook Zijnsoriëntatie het belang van regelmatige beoefening. Ze verschillen in het soort aanbod dat daartoe geboden en aanbevolen wordt en soms ook het soort gewenste motivatie daarvoor. Zijnsoriëntatie stimuleert net als te doen gebruikelijk in alle spirituele tradities persoonlijke beoefening, alleen en soms in een groep samen met anderen. Anders dan in de psychologie ben je primair zelf je “behandelaar” al krijg je daarbij hulp vaneen leraar. Psychologische hulp krijg je in beginsel een afgemeten periode. Daarna ben je hersteld of niet te helpen. Spirituele beoefening doe je in beginsel niet een tijdje, maar in beginsel je leven lang. Uitgangspunt in spirituele benaderingen is dat je een leven lang kunt groeien.
En groei als mens is waar het primair om gaat, eerder dan bijvoorbeeld de vermindering van lijden waar het in de psychologie om gaat. Spirituele tradities hebben bovendien de moed om een nastrevenswaardig menselijk ideaal te formuleren dat motivatie voor de dagelijkse beoefening biedt. De psychologie biedt (gelukkig trouwens) hulp bij stoornissen, bij in beginsel pijnlijke afwijkingen van wat gebruikelijk is.
Het mooie van de psychologie is ook dat deze helpt om dat wat spirituele benaderingen nastreven te onderbouwen. Dat zorgt ervoor dat als je Zijnsoriëntatie een moderne spirituele benadering noemt, voor deze moderne benadering geen geloven nodig is zoals dat bij de klassieke spirituele benaderingen wel het geval is. Binnen de Zijnsoriëntatie streven we altijd naar een verklaring, naar empirisch bewijs in de vorm van een onweerlegbare persoonlijke ervaring.
In ons werk staat de vergroting van persoonlijke autonomie van studenten en cliënten centraal. Dat is ook de reden dat we zo de nadruk leggen op methoden van constructieve zelfbegeleiding en daartoe een veelheid aan hulpmiddelen aanreiken. Wezenlijk onderdeel is daarbij de negatieve en ondermijnende vormen van zelfbegeleiding te leren herkennen en deze los te laten. Daarmee
worden we meester over ons leven en worden we in toenemende mate minder afhankelijk van leraren en begeleiders. Onderdeel van het autonoom worden is dat men niet zonder meer “gehoorzaamt” aan een begeleider, maar eerder aan de innerlijke wijsheid en deze weet te onderscheiden van de innerlijke criticus of de innerlijke rebel. Daartoe zullen zowel de weerstand tegen als de hechting aan een externe autoriteit dienen te worden losgelaten.
Zijnsoriëntatie is ook een educatieve benadering. Er valt enorm veel te leren op het gebied van zelfbegeleiding en zelfleiderschap. We beperken ons tot het aanbieden van inzichten en methoden, de verantwoordelijkheid voor het gebruik ligt bij de persoon zelf. Die vorm van respect voor de persoon zorgt er voor dat mensen als vanzelf hun verantwoordelijkheid pakken zo gauw ze weten wat ze doen kunnen om tot een andere vorm van bestaan te komen. Opleiding is nodig zolang kennis van adequate zelfzorg niet vanzelfsprekend is.
Behalve dat Zijnsoriëntatie een richting is die spiritualiteit en psychologie combineert en integreert, is het ook een richting die ziel en lichaam integreert. Inzicht en visie zien wij als zeer behulpzaam voor de zelfbegeleiding en daarin verschillen we van
de puur lichaamsgerichte stromingen. Bevrijding van de ziel kan echter niet zonder lichamelijke, energetische bevrijding. De afstemming op het lichaam en op de lichamelijke manifestatie van het Zijn, is een wezenlijk onderdeel van het werk. Deze afstemming maakt het geleidelijk mogelijk echt bij onszelf ter zijn. Het lichaam biedt een anker, een grond en een holding, waarin alles te ervaren is en waarin de ziel tot rust komt. Dissociatie van het lichaam is een van de kenmerken van psychisch trauma.
Onderdeel van het zelfbegeleidingsaanbod vooral tijdens de Opleidingen Zijnsoriëntatie zijn allerlei
vormen van lichaamsgerichte oefeningen en meditaties die de toenemende afstemming op het lichaam en daarmee het draagvermogen voor emotionele verwikkelingen uit heden en verleden vergroot. Op basis daarvan kunnen we ons zelf ook vrij van wat we te doen gebruikelijk als ons lichaam ervaren in de vorm van puur Zijn.
In Zijnsoriëntatie werken we ook graag met beelden. Via beelden zijn we in staat heel dicht bij onszelf, bij het Zijn te zijn. Beelden laten vaak tegelijkertijd zien welke kwaliteiten van Zijn we nog moeilijk kunnen belichamen. Het bijzondere van visualisaties is verder dat we ze onderdeel van onze dagelijkse beoefening kunnen maken. Daardoor zijn we in staat zijnskwaliteiten waarmee we de verbinding verloren hebben, weer in onze staat van Zijn terug te brengen. Vooral de visualisaties in groepen, eerder dan die in het individuele werk, blijken ons toegankelijk te maken voor de wijsheid en de liefde van de heilige dimensie. Dit is betrekkelijk eenvoudig mogelijk en bij adequate begeleiding voor ieder redelijk gezond mens zonder meer ervaarbaar.
Ook meditatie is een belangrijk hulpmiddel. Meditatie heeft tot doel te leren rusten in wat er is, in alles wat je op een bepaald moment voelt en ervaart. Het gaat er om bewust en stil aanwezig te leren zijn. Open en ontvankelijk voor wat er zich aandient. Zonder oordeel of met bewustzijn van je oordeel. Wanneer je dat kunt, ben je echt jezelf. Dan kun je aanwezig zijn met je hele hebben en houden en kun je ook trouw zijn aan jezelf. Meditatie heeft ook een belangrijk ontspannend effect. Bovendien werkt het als een soort vergrootglas. We krijgen door meditatie meer inzicht in onszelf en in de diepere achtergronden van ons doen en laten. De dagelijkse meditatiebeoefening staat altijd in het teken van het ontwikkelen van een duurzame meditatieve houding. Een meditatieve houding is een houding van bewust Zijn, van aandacht, ook wel mindfulness genoemd. We willen bewust leven, met aandacht, weten dat we er zijn. We willen ook leren bewuste keuzes te maken, waarmee we onszelf en onze omgeving goed doen.
Spiritualiteit is zo oud als de mensheid. Het kan helpen om je te realiseren dat spiritualiteit niet is uitgevonden door Mohammed, Boeddha of Jezus, laat staan door de paus, de dominee of de rabbi. In het Centrum proberen we deze, wat je zou kunnen noemen, oorspronkelijke, natuurlijke spiritualiteit tot leven te brengen. Het gaat dan om bijvoorbeeld gebaren, zinnetjes of bijzondere vormen van samenzijn. Het gebruik van taal is sowieso een bijzonder krachtig middel. Veel van het werk kun je zien als
ooit verstoten delen van onszelf weer te integreren door ze te willen begrijpen en te doorvoelen.
Taal vormt daar een zeer behulpzaam middel bij, omdat de juiste woorden voor een gevoel van ons vraagt om echt contact te maken met dat gevoel en er niet van te dissociëren. Het behulpzame van taal berust vooral in het paradoxale gegeven, dat om taal te kunnen gebruiken we zowel afstand moeten nemen als nabij moeten zijn. Gestandaardiseerde taal blijkt ook een krachtig hulpmiddel bij moeilijke communicatieve situaties. Gestandaardiseerde taal (oefentaal) zien we daarbij als een tijdelijk hulpmiddel. Hoe sneller men eigen taal ontwikkelt, hoe beter.
We werken in het Centrum met het verleden in de mate dat het ons heden bepaalt. Het is zoals we de huidige maatschappij vanuit haar geschiedenis beter kunnen begrijpen, zo kunnen we op dezelfde manier ook onszelf beter begrijpen van uit onze geschiedenis. We denken daarbij in termen van levensthema’s. In onze ogen kent ieder mens één of meerdere levensthema’s. Op dat gebied heeft iedere persoon iets bijzonders te leren en daarmee op den duur ook iets bijzonders aan de wereld te bieden. Naast levensthema’s denken we ook contextueel in termen van familiethema’s en organisatiethema’s. Het gaat hier om thema’s die specifiek zijn voor families, bedrijven en instellingen. Vaak kunnen we hierdoor uit de actualiteit afleiden wat er in het verleden van een familie of bedrijf heeft plaats gevonden en de problematiek in het heden mede bepaalt.
Uitgangspunt daarbij is dat mensen nooit zo maar samen zijn. Achter menselijk verbanden schuilt een intelligentie waarvan we slechts een intuïtief vermoeden kunnen hebben. Het is dezelfde intelligentie als die aan bijvoorbeeld de sterrenhemel ten grondslag ligt. Diezelfde intelligentie bepaalt de moeilijkheden of uitdagingen waarmee we worstelen. Het overwinnen van die moeilijkheden kunnen bij uitstek de hulpmiddelen zijn om voor een groter deel van betekenis te zijn.
Zoals we allemaal weten zijn relaties en ons vermogen tot relateren en communiceren van doorslaggevend belang voor ons geluk zowel in ons persoonlijk als in ons werkend leven. Op het gebied van relateren valt veel te leren. Daarom speelt het onderwerp relatie een doorslaggevende rol in al het aanbod van het Centrum.
Heel veel mensen realiseren zich op dit gebied het nodige gemist te hebben in hun jeugd en simpelweg dingen als uitwisselen van gevoelens niet te hebben geleerd. Gevoelens zijn dichter bij jezelf dan gedachten. Het leren uitwisselen van gevoelens kan de kwaliteit van een relatie daardoor enorm verdiepen.
Relaties kunnen ons heel veel brengen, maar, misschien wel in dezelfde mate, ook teleurstellen. Het leven vraagt ons teleurstellingen te incasseren, wat geheel iets anders is dan je er bij neer te leggen. Incasseren betekent ontspannen in gevoelens van teleurstelling om ze bij voorkeur pas daarna te bespreken.
Dan blijken teleurstellingen heel vaak te gaan om uitdagingen voor persoonlijke groei. Vooral partnerrelaties, maar ook vriendschappen en samenwerkingsverbanden kunnen uitgroeien tot bondgenootschappen in persoonlijke groei en ontwikkeling. Wanneer we knelpunten en wrijving in een relatie al dan niet met hulp van begeleiding kunnen vertalen in ieders persoonlijke uitdagingen, dan brengen we relaties op een ander niveau. Dan kunnen relaties uitgroeien tot wat je Zijnsrelaties zou kunnen noemen. Dan gaat het om relaties tussen mensen die echt bereid zijn hun lot in eigen hand te nemen en de verantwoordelijkheid voor teleurstelling of geluk niet direct bij een ander leggen. Van daaruit kunnen we elkaars supporter zijn in persoonlijke groei en op grond daarvan samen het Zijn vieren.
Belangrijk in dat verband is het gereedschap dat in het Centrum is ontwikkeld om relationele problematiek op een goede manier bespreekbaar te maken en te verwerken. We doen dat op basis van een set van afspraken rond de vorm van communicatie die nodig en wenselijk is bij onderlinge problematiek. Die set van onderlinge afspraken noemen we het Convenant Constructieve Communicatie. Ook daar geven we training in. Zo is er behalve individuele constructieve zelfbegeleiding ook constructieve relatie- zelfbegeleiding te leren.
Wil je het artikel “Wat is Zijnsoriëntatie?” opgestuurd krijgen? Bestel onder aan deze pagina de gratis PDF (digitale uitgave van 8 pagina’s).
Hieronder kun je naar een video kijken waarin Chris Kersten kort uitleg geeft over Zijnsoriëntatie en wat het voor je kan betekenen.
Neem een kijkje op de website van het Centrum voor Zijn waar alle activiteiten van de Opleiding Zijnsoriëntatie, maar ook andere Zijnsgeoriënteerde activiteiten, georganiseerd worden.