In dit artikel beschrijf ik drie vormen van bestaan die we binnen de zijnsgeoriënteerde benadering onderscheiden: de handelingsvariant, de voelende variant en de Zijnsvariant.
De gebruikelijke vorm van ons bestaan is de handelingsvariant. Dit is de vorm waarbij we doende zijn iets te bereiken. Dat doen we soms letterlijk met onze handen, maar ook door bijvoorbeeld te praten en vaak ook door te denken. Als je er gaat letten, merk je bijvoorbeeld dat veel van ons denken gericht is op jezelf voorbereiden op situaties waarin gehandeld moet worden. Denken is dus ook heel vaak op handelen en op actie georiënteerd.
De tweede vorm van bestaan heet de voelende. Dat is de variant waarbij we dicht bij onszelf zijn en onszelf bewust ervaren. Dit artikel richt zich met name op deze variant.
De derde versie van bestaan is de Zijnsvariant. Dat is de vorm waarin er alleen maar de ervaring van Zijn is. Als we in deze staat zijn, is er alleen maar rust. Rust is de eerste kwaliteit waarmee de Zijnsstaat zich meestal aankondigt. Dan hoeft er even niks meer. Er is bijvoorbeeld geen negatief innerlijk commentaar op jezelf of de situatie. Er hoeft dan even niets te gebeuren, niets bereikt of behaald te worden. Het is gewoon goed. Dat geeft een gevoel van ruimte en opluchting.
Rust ervaar je in eerste instantie op die manier voornamelijk op basis van de herinnering die je hebt aan de gebruikelijke onrust. Als ook die herinnering weg is, ben je rust. Dan is rust echt een vanzelfsprekende kwaliteit van Zijn. Rust, ruimte, vrijheid zijn voorbeelden van de talrijke zijnskwaliteiten waarmee het Zijn, onze essentie en die van het leven zelf, zich in de voelende staat kenbaar maakt aan ons. Identificatie met die kwaliteiten brengt ons tot wie we écht zijn. Dat voelt als thuiskomen.
De Zijnsstaat sluit handelen niet uit. Kenmerkend voor het handelen in de Zijnsstaat is dat er niet of nauwelijks sprake is van gejaagdheid of van dwangmatigheid. Een resultaat moet dan niet per se behaald worden. Er is eerder sprake van een flow. We spreken wel over de staat van heilige onverschilligheid.
Stel je eigen Zijnsstaat voor als de staat van een rivier. Als rivier stroom je als vanzelf naar de zee. Als rivier doe je daar op geen enkele manier je best voor. Je bemoeit je niet met je snelheid of je richting van stromen. Je stroomt gewoon. Onderweg stroom je als vanzelf door het hoogteverschil ergens langzamer of juist sneller, en je slingert en meandert. Als rivier vind je dat geen punt. Je laat jezelf of het leven, hoe je het ook ziet, compleet vrij om met jou als water te doen wat het wil. Je bent er gewoonweg niet mee bezig, met of en hoe je stroomt. Die reactieve tendensen, dat bemoeien met hoe het is en proberen te bereiken hoe het zou moeten zijn, maken het leven soms erg vermoeiend en verhinderen de vrije vorm van handelen en actie.
Dit ideaal komt ook tot uitdrukking in onze zijnsgeoriënteerde slogan en titel van de Opleiding Zijnsoriëntatie: ‘Rusten in Zijn – Doen wat je écht wilt’. Wie rust in Zijn, doet als vanzelf wat hij of zij ten diepste wil. Omgekeerd helpt bewust proberen te doen wat je écht wilt en de verleiding weerstaan om water bij die wijn te doen om steeds dieper te kunnen rusten in Zijn.
In onze gebruikelijke, meer of minder neurotische handelingsstaat zijn we voortdurend bezig iets te bewerkstelligen, soms bewust, maar veel vaker onbewust. We worden gedreven door een heel ondoorzichtig complex van leegtes, van in het verleden opgelopen pijn, angsten en kwetsingen. Onbewust zoeken we daar oplossingen voor en proberen herhaling ervan te voorkomen.
Meditatie helpt om ‘af te kicken’ van deze handelingstendensen, waar ieder mens last van heeft. Meditatie begint altijd met geconcentreerde aandacht op een vanuit het perspectief van de handelingsstaat oninteressante focus, zoals de ademhaling. Dat helpt om af te kicken van die gebruikelijke handelingsstaat. Wanneer we daarvan afgekickt zijn, rusten we in open bewustzijn en kunnen handelen, voelen en Zijn samengaan.
Niet alleen neurosen drijven ons. Het Zijn drijft ons eveneens. Het Zijn wil ontmoet worden door ons. Het Zijn motiveert en inspireert zonder druk en wordt dankzij persoonlijke beoefening steeds meer ervaar-baar. Dan geeft het ook de kracht om de verleiding te weerstaan in de actiemodus te schieten.
Wil je het hele artikel lezen? Bestel dan hieronder de gratis PDF van het volledige artikel.
Meer leren, voelen en ervaren van Zijnsoriëntatie? Je bent van harte welkom in het Centrum voor Zijn.